ในขณะที่ทุกสายตากำลังจับจ้องไปที่ผลการเจรจาระหว่างยูเครนและรัสเซียเมื่อคืนนี้ เราอยากจะให้นักลงทุนลองหันมาดูสถานการณ์ของตลาดพันธบัตรสักครู่ เพราะตอนนี้เส้นเปรียบเทียบความต่างระหว่างผลตอบแทนระยะสั้นและระยะยาวแทบจะวิ่งอยู่ในระนาบเดียวกันแล้ว เมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมา กราฟอัตราผลตอบแทนพันธบัตรรัฐบาลสหรัฐฯ อายุ 5 ปี ณ จุดหนึ่งสามารถปรับตัวขึ้นเป็น 2.64% ยืนเหนืออัตราผลตอบแทนระยะยาวอายุ 30 ปีที่มีระดับอยู่ที่ 2.57% ได้
ภายในช่วงเวลาเดียวกัน ช่องว่างระหว่างเส้นอัตราผลตอบแทนพันธบัตรรัฐบาลสหรัฐฯ อายุ 2 ปีและอายุ 10 ปีมีความใกล้เคียงกันมากที่สุดเพียง 12 จุดเบสิส สร้างความกังวลให้กับนักลงทุนว่าจะเกิดภาวะที่อัตราผลตอบแทนของพันธบัตรรัฐบาลอายุสั้นสูงกว่าผลตอบแทนของพันธบัตรรัฐบาลอายุยาว (Inverted Yield Curve) ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงภาวะถดถอยทางเศรษฐกิจหรือไม่
ถึงกระนั้น อัตราผลตอบแทนพันธบัตรรัฐบาลเมื่อวันจันทร์ก็ได้ปรับตัวลดลงเล็กน้อย ต่อจากขาลงเมื่อวันศุกร์ กราฟอัตราผลตอบแทนฯ ยังคงได้รับผลกระทบจากคำพูดของประธานเฟด ที่บอกว่าพร้อมดำเนินนโยบายทางการเงิน ที่ตึงตัวมากขึ้นหากจำเป็น คำพูดของประธานเฟดสอดคล้องกับคำพูดของคณะกรรมการนโยบายการเงินคนอื่นๆ ที่เมื่อสัปดาห์ที่แล้วออกมาพูดในทำนองเดียวกันว่าพร้อมขึ้นอัตราดอกเบี้ยมากกว่า 0.25% หากจำเป็น
ผู้เชี่ยวชาญบางคนเห็นแย้งว่ายังไม่ต้องตกใจกับสถานการณ์ของเส้นผลตอบแทนฯ ระยะสั้นและยาว เพราะในบางครั้งมันก็เป็นตัวบ่งชี้ที่ไม่ชัดเจน บางคนมองว่าการหากสังเกตเส้นอัตราผลตอบแทนฯ อายุ 3 เดือนเทียบกับเส้นอายุ 10 ปีจะเห็นว่าช่องว่างระหว่างทั้งสองกราฟกำลังขยายกว้างขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งเป็นสัญญาณของการขยายตัวทางเศรษฐกิจมากกว่าที่จะเป็นการหดตัว
แน่นอนว่าต้องมีนักวิเคราะห์บางกลุ่มไม่เชื่อ และได้เริ่มทำโมเดลคำนวณความเป็นไปได้ของเส้นอัตราผลตอบแทนระยะสั้นและยาวออกมาแล้ว พวกเขาเชื่อว่าภายในปีนี้ (หรือภายใน 3 เดือน) จะเห็นการ invert กันระหว่างเส้นผลตอบแทนอายุ 2 ปีกับ 10 ปี นักวิเคราะห์กลุ่มนี้ให้ความเห็นว่าการ invert ครั้งนี้อาจจะมีบางสิ่งแตกต่างออกไปเพราะการซื้อพันธบัตรของเฟดในช่วงโรคระบาด หรืออาจจะเป็นเพราะสิ่งที่เกิดขึ้นไม่จำเป็นต้องซ้ำรอยเดิมทุกครั้งเสมอไป
อันที่จริง การเข้าซื้อพันธบัตรรัฐบาลในช่วงโรคระบาดไม่ได้ทำให้พวกเขาดูเป็นพระเอกขี่ม้าขาวแต่อย่างใด และพวกเราก็เห็นแล้วว่าสิ่งที่เฟดทำนั้นนำมาซึ่งเงินเฟ้อ ที่ไม่ใช่เรื่องชั่วคราว การขึ้นอัตราดอกเบี้ยแบบรุนแรงเป็นการทำไปเพื่อรักษาหน้า แทนที่จะคิดเช่นนี้ นักวิเคราะห์บางคนมองว่าเฟดควรเอาเวลาไปดำเนินนโยบายการเงินในแบบที่ถูกต้องจะดีกว่า
นักลงทุนเทขายพันธบัตรต่อเนื่องเพื่อไปหาสินทรัพย์ที่ให้ผลตอบแทนดีกว่า
สิ่งที่ประวัติศาสตร์ไม่อาจช่วยนักลงทุนในตลาดได้มากนักคือผลกระทบหลังจากที่เฟดไม่ซื้อพันธบัตรจากรัฐบาลอเมริกาอีกแล้ว หรือที่เรียกว่านโยบายดึงสภาพคล่องออกจากระบบด้วยการปล่อยให้พันธบัตรที่ซื้อมาครบอายุ (QT) สำหรับรายละเอียดของการทำ QT ว่าจะเริ่มต้นเมื่อไหร่นั้น เจอโรม พาวเวลล์ ประธานเฟดกล่าวเอาไว้หลังการประชุมเมื่อวันที่ 15-16 มีนาคมว่าจะแจ้งให้ทราบในรายงานการประชุม ที่จะออกในวันที่ 6 เมษายนนี้
ภายใต้สภาวะเงินเฟ้อสูงลิ่ว และเฟดที่ลดปริมาณการซื้อพันธบัตรรัฐบาลลงเรื่อยๆ จะยิ่งสร้างแรงกดดันให้กับขาขึ้นของอัตราผลตอบแทนพันธบัตรรัฐบาล และผลักให้นักลงทุนออกไปหาตลาดอื่นที่ให้ผลตอบแทนได้ดีกว่า เพราะอัตราผลตอบแทนอาจก้าวเข้าไปอยู่ในระดับติดลบได้ แม้จะไม่กินระยะเวลานานก็ตาม
ยุโรปก็กำลังประสบปัญหานักลงทุนเทขายพันธบัตรและหันไปหาตลาดอื่น เพราะพวกเขาเชื่อว่าธนาคารกลางยุโรป (ECB) อาจทำนโยบายการเงินให้ตึงตัวขึ้นอย่างฉับพลัน ผลตอบแทนของหนี้ระยะสั้นเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วจนสามารถข้ามเข้ามาอยู่ในแดนบวกได้เป็นครั้งแรกของปี 2022
เมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมา กราฟอัตราผลตอบแทนพันธบัตรรัฐบาลเนเธอร์แลนด์และเบลเยี่ยมอายุ 2 ปีสามารถข้ามมาอยู่ในแดนบวก โดยที่มีอัตราผลตอบแทนเยอรมันอายุ 2 ปีที่เคยขึ้นมาอยู่ในแดนบวก 40 จุดเบสิสในเดือนมีนาคมตามมาติดๆ เพราะ ECB มีการดำเนินนโยบายการเงินเพื่อต่อสู้กับเงินเฟ้อที่ล่าช้า ดังนั้นตลาดจึงคาดหวังว่า ECB จะต้องเริ่มทำอะไรสักอย่าง และอาจจะทำอย่างกระทันหันด้วย
กราฟอัตราผลตอบแทนพันธบัตรรัฐบาลเยอรมันอายุ 10 ปีขยับขึ้นมาอยู่ในแดนบวกอย่างเป็นธรรมชาติมากขึ้น หลังจากที่ในช่วงต้นเดือนเคยปรับตัวกลับลงไปในแดนลบ ล่าสุดเมื่อวันจันทร์มีตัวเลขอยู่ที่ 0.58% ปรับตัวขึ้นเกือบ 1 จุดเบสิสจากระดับราคาเมื่อวันศุกร์ ในขณะเดียวกัน อัตราผลตอบแทนพันธบัตรรัฐบาลอิตาลีอายุ 10 ปีมีการเปลี่ยนแปลงเล็กน้อย ตัวเลขยังคงวิ่งอยู่ที่ระดับ 2.1% หลังจากทะยานขึ้นมาอย่างเร็ว 5 จุดเบสิสเมื่อสัปดาห์ก่อน