ในขณะที่สิ้นปี 2021 กำลังขยับเข้ามาใกล้เรื่อยๆ หุ้นของบริษัทเทคโนโลยีรุ่นใหญ่ ที่มีอายุยืนยาวกว่า 109 ปีอย่างไอบีเอ็ม (NYSE:IBM) กำลังฟื้นตัวกลับขึ้นมา มีราคาปิดล่าสุดในวันที่ 26 พฤศจิกายนที่ $115.81 คิดเป็นการสร้างผลตอบแทนในระยะเวลาสิบสองเดือนที่ 11.7% ถึงแม้ว่าอัตราการปันผลของหุ้นไอบีเอ็มตอนนี้จะอยู่ที่ 5.2% แต่เมื่อเทียบผลตอบแทนตลอดระยะเวลา 12 เดือนกับดัชนีเอสแอนด์พี 500 พบว่าให้ผลตอบแทนน้อยกว่าครึ่ง ในช่วงเวลา 5 ปีล่าสุด หุ้นไอบีเอ็มให้ผลตอบแทนปีละ -0.17% ในขณะที่เอสแอนด์พี 500 สามารถทำได้มากกว่า 17% ต่อปี 
ที่มา: Investing.com
อาร์วิน คริชนา CEO ของไอบีเอ็มที่ได้รับการแต่งตั้งเข้ามาในช่วงต้นปี 2020 ถูกตั้งความหวังให้จะมาเป็นผู้กอบกู้บิ๊กบลูให้กลับคืนสู่ความเป็นใหญ่ในวงการเทคฯ อีกครั้ง แม้ว่าจะพยายามกลับเข้ามาด้วยการพัฒนาบริการคลาวด์ แต่รายงานผลประกอบการในไตรมาสที่ 3 ที่ออกมาต่ำกว่านักวิเคราะห์คาดการณ์ ยังสะท้อนความล้มเหลวในการใช้กลยุทธ์นี้ ส่งให้หุ้นบริษัทถูกเทขายอย่างต่อเนื่อง
ครั้งสุดท้ายที่ผมได้วิเคราะห์หุ้นไอบีเอ็มนั้นต้องย้อนกลับไปเมื่อ 4 เดือนก่อนในวันที่ 25 สิงหาคม ณ เวลานั้นอัตราการปันผลล่วงหน้ายังมีระดับอยู่ที่ 4.7% และมีอัตราส่วนเปรียบเทียบระหว่างราคาตลาดของหุ้นต่อกำไรสุทธิต่อหุ้น (P/E) อยู่ที่ 13 ในตอนนั้นนักวิเคราะห์จากวอลล์ สตรีทยังให้หุ้นไอบีเอ็มอยู่ในแนวโน้มขาขึ้น แต่มาวันนี้ค่า P/E ของไอบีเอ็มกลับลดลงมาอยู่ที่ 12.6 มีอัตราการปันผลล่วงหน้าอยู่ที่ 5.2%
ตลาดออปชั่นให้ข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับสิ่งที่ตลาดคาดหวังจากหุ้น ราคาของหุ้นสะท้อนถึงการประมาณการอย่างเป็นเอกฉันท์ของตลาด เกี่ยวกับความน่าจะเป็นที่ราคาหุ้นควรจะเพิ่มขึ้นหรือลดลง การวิเคราะห์ราคาในตลาดออปชันนั้นจำเป็นต้องประกอบไปด้วยราคาพุท คอล และ strike price ที่มีวันหมดอายุสัญญาอยู่ในวันเดียวกัน เพื่อคำนวณความเป็นไปได้ที่จะได้กำไรกลับมาจากตลาดออปชันอย่างแม่นยำที่สุด
และเพื่อที่จะทำเช่นนั้น ผมได้ใช้โมเดลคำนวณที่เรียกว่า Market-Implied Outlook (MIO) เป็นตัวคำนวณ ซึ่งในช่วงปลายเดือนสิงหาคม ค่า MIO ของสัญญาที่จะหมดอายุในวันที่ 17 มิถุนายน 2022 มีตัวเลขอยู่ที่ 9.7 เพิ่มความเป็นไปได้ที่ราคาหุ้นของไอบีเอ็มอาจจะปรับตัวลดลงอีก
เพื่อวิเคราะห์หุ้นไอบีเอ็มใหม่ ผมได้นำเอา MIO มาวิเคราะห์ภาพรวมของหุ้นไอบีเอ็มตลอดทั้งปี 2022 อีกครั้งเหตุผลที่ต้องทำเช่นนี้เพราะต้องการเปรียบเทียบความเคลื่อนไหวของหุ้นไอบีเอ็มในช่วงล่าสุด กับภาพรวมการวิเคราะห์ในตลาดวอลล์ สตรีท จริงอยู่ว่าตอนนี้หุ้นไอบีเอ็มดูแล้วเหมือนจะมีราคาถูก แต่ข้อมูลที่เราไม่รู้คืออัตราการเติบโตที่แท้จริงของรายได้และกำไร ก่อนอื่นเราจะไปดูกันก่อนว่านักวิเคราะห์ในตลาดหุ้นวอลล์ สตรีทมีความเห็นอย่างไรกับภาพรวมของหุ้นไอบีเอ็ม ณ ตอนนี้
ภาพรวมของหุ้น IBM จากนักวิเคราะห์ในตลาดหุ้นวอลล์ สตรีท
E-Trade ได้คำนวณเอาภาพความเห็นของนักวิเคราะห์ระดับท็อป 8 คนมาประมวลเป็นการจัดอันดับและตั้งระดับราคาเป้าหมายให้กับหุ้นตัวนั้นๆ กรอบระยะเวลาของการคำนวณจะอยู่ในช่วงเวลา 90 วันล่าสุด ข้อมูลจาก E-Trade ระบุว่าภาพรวมของหุ้นไอบีเอ็มยังอยู่ในแนวโน้มขาขึ้น ระดับราคาเป้าหมายที่ควรจะเป็นของหุ้นในระยะเวลา 12 เดือนคือ $155.16 สูงขึ้นจากระดับราคาปัจจุบัน 23.46% จากจำนวนนักวิเคราะห์ทั้งหมด 8 คน ตอนนี้มี 5 คนที่มองว่าเป็นแนวโน้มขาขึ้น และอีก 3 คนยังมองว่าอยู่ในทรงกลางๆ
เมื่อตอนที่ผมวิเคราะห์หุ้นไอบีเอ็มในวันที่ 25 สิงหาคม ตอนนั้นความเห็นของนักวิเคราะห์ได้ตั้งระดับราคาเป้าหมายเอาไว้ที่ $154.33 จากข้อมูลด้านบน ที่ตัวเลข $155.16 เท่ากับว่าหุ้นไอบีเอ็มแทยจะไม่ได้ขยับไปไหนเลยตลอดระยะเวลา 4 เดือน จึงไม่น่าแปลกใจที่ทำไมรายงานผลประกอบการในไตรมาสที่ 3 จึงน่าผิดหวังเช่นนั้น
ที่มา: E-Trade
เมื่อได้นำ E-Trade มาคำนวณข้อมูลจากนักวิเคราะห์ Investing.com ทั้งหมด 19 คน พบว่านักวิเคราะห์จาก Investing.com ยังคงมองว่าหุ้นไอบีเอ็มเป็นแนวโน้มขาขึ้นเช่นเดียวกัน ในขณะที่ระดับราคาเป้าหมายในระยะเวลา 12 เดือนถูกตั้งเอาไว้ที่ $145.35 สูงขึ้นจากราคาปัจจุบัน 15.39% แต่ที่ต่างออกไปคือ จำนวนนักวิเคราะห์จาก Investing.com ให้คะแนนเป็นกลางกับหุ้นไอบีเอ็มมากกว่าที่จะแนะนำให้ซื้อ 
ที่มา: Investing.com
จากข้อมูลทั้งหมดนี้ เราได้ข้อสรุปว่าทั้งนักวิเคราะห์จากวอลล์ สตรีทและ Investing.com เห็นตรงกันว่า่หุ้นไอบีเอ็มยังอยู่ในแนวโน้มขาขึ้น และมีโอกาสที่ไอบีเอ็มจะเติบโตขึ้นได้มากถึงสองหลักในปี 2022 แม้ว่าจะมีความเห็นบางส่วนที่ต่างกันอยู่บ้าง แต่ระดับราคาเป้าหมายโดยเฉลี่ยในระยะเวลา 12 เดือนของ Investing.com จะสูงกว่า 19.4% และคาดว่าจะสามารถทำกำไรคืนให้กับนักลงทุนได้ 24.6%
MIO Vs IBM
ทีนี้เราก็มาดูการคำนวณโดยใช้ MIO ของผมในระยะเวลา 5.9 เดือนนับจากตอนนี้ไปจนถึงวันที่ 17 มิถุนายนปี 2022 กันดูบ้าง ซึ่งการคำนวณนี้จะอ้างอิงมาจากราคาสัญญาออปชันที่หมดอายุในวันที่ 17 มิถุนายนปี 2022 พอดี ผมได้ทำการวิเคราะห์ด้วย MIO ของสัญญาออปชันที่จะหมดอายุในวันที่ 20 มกราคมปี 2022 ด้วย เพื่อให้เห็นภาพรวมของหุ้นไอบีเอ็มในปีหน้า และภาพรวมของหุ้นไอบีเอ็มที่จะเกิดขึ้นในช่วงครึ่งปีแรกของ 2022
วิธีการคำนวณก็คือเราจะเทียบความเป็นไปได้ของตลาดออกมาอยู่ในรูปของผลตอบแทน จากการกระจายความน่าจะเป็น โดยความน่าจะเป็นจะเป็นเส้นแนวตั้งและผลตอบแทนจะอยู่ในเส้นแนวนอน
ที่มา: Author’s calculations using options quotes from E-Trade
MIO ของตลาดในช่วงกลางปี 2022 เกือบจะสมมาตร มีความใกล้เคียงกัน และความน่าจะเป็นของผลตอบแทนที่จะได้รับอยู่ในทั้งแดนบวกและลบ จุดสูงสุดของความน่าจะเป็นเอียงเล็กน้อยไปทางผลตอบแทนติดลบ มีค่าความผันผวนตลอดทั้งปีอยู่ที่ 27.1% เพื่อให้ง่ายต่อการเห็นภาพ ผมจึงได้เตรียมกราฟอีกประเภทมาเพื่อแยกเส้นกำไรเป็นบวก และลบออกจากกันได้ชัดเจนมากยิ่งขึ้น (รูปด่านล้าง) 
ที่มา: Author’s calculations using options quotes from E-Trade. The negative return side of the distribution has been rotated about the vertical axis.
ด้วยการวิเคราะห์แบบนี้ เห็นได้ชัดว่าความน่าจะเป็นของผลตอบแทนติดลบนั้นสูงกว่าผลตอบแทนที่เป็นบวกเล็กน้อย กราฟให้ความหมายว่า MIO มีแนวโน้มที่จะเอียงไปทางผลตอบแทนติดลบเพราะนักลงทุนมักจะไม่ชอบความเสี่ยง และยินดีลงทุนกับพุทออปชันมากกว่า
เมื่อนำโมเดลนี้มาคำนวณหาความเป็นไปได้ตลอดทั้งปี 2022 MIO ยังคงชี้ว่าต่อจากนี้ไปอีก 13 เดือน ภาพรวมของหุ้นไอบีเอ็มยังคงเป็นขาลง ความห่างระหว่างกราฟความน่าจะเป็นของผลตอบแทนทั้งบวกและลบมีความชัดเจนมากขึ้น มีความน่าจะเป็นสูงสุดสอดคล้องกับผลตอบแทนของราคาที่ -8% ในช่วงเวลานี้ ความผันผวนต่อปีที่คำนวณจากโมเดลนี้คือ 26.7%
ที่มา: Author’s calculations using options quotes from E-Trade. The negative return side of the distribution has been rotated about the vertical axis.
จากการใช้ MIO ในสองช่วงเวลา จึงสามารถสรุปได้ว่าในช่วงกลางปี 2022 MIO ยังให้หุ้นไอบีเอ็มอยู่ในระดับเป็นกลาง แต่เมื่อดูภาพรวมตลอดทั้งปี 2022 มีแนวโน้มที่จะเอียงไปทางขาลงเล็กน้อย ค่าความผันผวนตลอดทั้งปีวิ่งอยู่ที่ 27% โดยประมาณ ถือว่าไม่สูงหรือต่ำไปสำหรับหุ้นบริษัทขนาดใหญ่
โดยสรุปแล้ว
ด้วยอัตราผลตอบแทนสูง ประกอบกับหุ้นบริษัทที่อยู่ในระดับต่ำ ผมเข้าใจได้ว่าทำไมหุ้นไอบีเอ็มตอนนี้จึงมีความน่าดึงดูดใจ แต่ส่วนตัวแล้ว ถึงแม้นักวิเคราะห์จากวอลล์ สตรีทจะเชื่อว่าหุ้นไอบีเอ็มอยู่ในแนวโน้มขาขึ้น แต่จาก MIO ที่ให้ระดับเป็นกลาง และแบบติดลบเล็กน้อย จากทั้งสองช่วงเวลา ผมขอเลือกที่มองไอบีเอ็มว่ายังคงเป็นตัวเลือกในระดับกลางๆ เอาไว้เช่นเคย